Sinan Şahinoğlu, Muhammet Başpınar ve Mert Baştürk’ün yazısı…
Havadelisi ekibinin katkılarıyla…
***************
Serin bir başlangıç yaptığımız Haziran ayının ikinci soğuk hava dalgası 14 Haziran Pazartesi gününden itibaren etkili olmaya başladı. Yurdun batısı ve kuzeybatısında sıcaklıklar mevsim normallerine ve altına indi, önümüzdeki günlerde ise bu soğuk hava dalgası doğuya doğru ilerleyerek yurdu terk edecek. Ama terk etmeden önce epey bir aksiyona yol açacak.
Mevsimine göre oldukça soğuk bir hava kütlesi, kuvvetli sağanakları da beraberinde getiriyor. Atlantik’ten gelen oluk sistemi, cut-off alçağı haline gelip tekrar kuzeye tırmanırken, Karadeniz üzerinde barotropik bir yapıya bürünecek. Yani tropikal siklonlarınkine benzeyen bazı özellikler gösterecek.
Son model çıktılarına göre (14 Haziran 2021 12Z) bu soğuk hava dalgası, denizin üzerindeki siklonik hareketiyle beraber ülkemizin kuzey ve kuzeybatısına oldukça kuvvetli yağış ve rüzgar getiriyor.
Haziran ayının başında normallerin altında olan Karadeniz yüzey sıcaklıkları, geçtiğimiz günlerde etkili olan sıcaklardan dolayı Batı Karadeniz’de tekrar mevsim normallerinin üstüne çıktı. Bu durum, oradaki barotropik kararsızlığı artıracaktır. Kısacası, sıcak denizler daha fazla buharlaşma gizli ısısı meydana getireceğinden ötürü yağışın şiddeti artabilir.
Bu yazının yayına girdiği salı sabaha karşı, Karadeniz bu soğuk havaya tepki olarak ilk siklonunu üretmişti bile… O siklon yağışları İç Anadolu’nun kuzey ve batısı ile Doğu Marmara’da etkili oluyor.
Saatler ilerledikçe Karadeniz’den sokulacak bir diğer siklon özellikle Batı ve Güney Marmara ile birlikte İstanbul üzerinde daha etkili bir hal alacak. Salı günü alçak basınç sisteminin İstanbul’un kuzeyinden geçmesiyle beraber öğleden sonra kuzey ve batı bölgelerde başlayacak yağışlar zamanla etkisini artıracak, bu yağışların meydana getirebileceği olumsuzluklara karşı önlem alınmalıdır. Kararsızlık koşullarına bağlı olarak, zaman zaman dolu, yıldırım, şimşek ve gök gürültüsü de eşlik edebilir.
Yukarıdaki İstanbul Skew-T Log (P) diyagramında da görebileceğiniz üzere, Salı saat 15.00 için kararsızlık koşulları konvektif hadiseler için uygun durumda. Ek olarak, üst ve alt seviyelerin tamamındaki rüzgarın zayıflığı, oluşabilecek kütlelerin, etkilediği alanlarda uzun süre kalabileceğini, kısa zaman içinde çok ciddi yağış bırakabileceğini bize gösteriyor.
Alçak basıncın geçişi ile birlikte rüzgar hızını bir hayli arttıracak ve siklonun getirdiği yağışlar bizlerle olacak. Bu alçak basınç sistemi, sistemin en yoğun yağışını Çarşamba sabah saatlerinde (değişime açık olmakla birlikte) İstanbul-Bursa-Sakarya üçgenine bırakabilir. Bu yağışlara gök gürültüsü ve şimşek yine eşlik edecek olsa da, Salı günü görülecek aksiyon Çarşamba görülmeyecek, daha ziyade yağış miktarı ön plana çıkacak. Hava daha kararlı olacak, yağmur sakin yağıp daha geniş alana yayılacak.
Öte yandan bu tip yapıları barındıran sistemlerde değişkenlik de oldukça yüksek olduğu için, yağış değerlerinde ve etkili olacağı bölgelerde son ana kadar değişiklik görülebilir.
Özetle, Pazartesi akşam saatlerinde Marmara ve Batı Karadeniz’de başlayan yağışlar Salı günü etkisini daha da arttıracak ve Perşembe gününün ilk saatlerine kadar aralıklarla devam edecek. Yerel olarak sel ve su baskınlarına karşı dikkatli olunmalı!