Erdem Erdoğan’ın yazısı…
———-
Tüm ülke olarak kışa çok hareketli ve bol aksiyonla başladık. Son verilere göre önümüzdeki günlerde de bu aksiyon devam edecek. Avrupa Kıtası’nın batısından sarkacak olan İzlanda siklonları Ege ve Batı Karadeniz civarlarında derinleşip tüm yurda bol yağış, iç kesimlerdeki yüksek illere de kar getirecek gibi görünüyor.
Bu sabahki ECMWF çıktısına baktığımızda önümüzdeki 10 gün içerisinde tam dört tane İzlanda kökenli siklonun (değişim ihtimali tabii ki var) ülkemizi etkileyeceği ve bu siklonların kuzeye ve doğuya doğru ilerlemesiyle, Balkanlar üzerinden soğuk havaların bize doğru geleceğini söyleyebiliriz. Bu sistemler Atlantik kökenli olduğundan, beraberinde getirdiği soğuma kıyılarda yağmur dışında bir hava olayına yol açmıyor, fakat dağlar ve iç bölgelerin yüksek illeri kar yağışları alacaktır.
İzlanda Mahşeri’nin 4 Siklonu
ECMWF 00Z çalıştırması (07.12.2018) – Önümüzdeki 10 gün boyunca toplam yağış miktarı
ECMWF 00Z çalıştırması (07.12.2018) – Önümüzdeki 10 gün boyunca toplam kar yağışı miktarı
Dün güncellenen ECMWF mevsimlik tahmini, Aralık ayı boyunca İzlanda sistemlerinin etkisi altında kalacağımızı gösteriyor. İzlanda kökenli sistemler ülkemize bol yağış getirse de genellikle sık sık lodosu da beraberinde getirirdi, ancak önümüzdeki 10 günlük süreçte kısa lodosun peşine karayel atakları olacak gibi görünüyor. Bunun sebebini aşağıdaki görüntü açıklıyor. Sistemler Kuzeybatı Avrupa’dan gelirken Batı ve Orta Akdeniz’e değil, direkt olarak Balkanlar’a doğru ilerliyor, bu sayede gelen siklonlar hem Akdeniz’de bloke olmuyor, hem de soğuk kökenli oluyor. Aşağıdaki görüntüye verebileceğimiz en bilinen örnekler 2012 Aralık ayı ve 2004 Ocak ayı olabilir. Ancak geçmişte benzer bir dönemde yaşanan hava olayları önümüzdeki süreçte de yaşanır gibi bir durum meteorolojide maalesef yok, işin içine başka bir sürü parametre giriyor.
Peki İzlanda neden bu kadar aktif ve kuzeyimizde neden soğuk birikmesi yok? Onun cevabı da aşağıdaki haritada. 7 Aralık 2012 00Z GFS çalıştırmasına ait bu çıktı, ay ortasındaki stratosferik kutup girdabını gösteriyor.
Kutup soğuklarını çevreleyen jet akımları, soğuk çekirdekleri yaklaşık birkaç haftadır Doğu Asya ve Atlantik Okyanusu arasında tutuyor. Buna paralel olarak Sibirya ve Doğu Asya’da -40 derecelere hatta daha da altına inen soğuklar görülüyor. Diğer tarafta ise Grönland üzerinden Atlantik Okyanusuna inen bu soğuk çekirdekler ılık denizle karşılaşınca devasa siklonlar oluşmasına sebep oluyor, henüz bir stratosfer ısınması da olmadığı için batılı esmeye devam eden jet akımları da zamanla bu siklonları Avrupa Kıtası içine sürükleyerek uzun süreli soğuk birikimini önlüyor.
Uzun vadedeki son verilere göre Aralık ayının son haftası -radikal olmasa da- bir değişiklik sinyali var, en azından etkili sistem yaratabilecek güçteki soğuk çekirdeklerin İskandinavya civarlarına konumlanabileceğini söyleyebiliriz. Ama atmosferdeki ısrarların bazen çok uzun sürdüğünü de hatırlatalım.